Szkoły dla mniejszości narodowych, choć podporządkowane jednolitemu polskiemu systemowi szkolnemu i przepisom, pracowały jednak według zróżnicowanych zasad. Wśród nich znajdowały się placówki prowadzące nauczanie w językach ojczystych, szkoły z polskim językiem nauczania i obowiązkową nauką języków narodowych, ale też placówki prowadzące nadobowiązkowe nauczanie języków przodków. Ich funkcjonowanie było uzależnione zarówno od polityki władz partyjnych oraz państwowych wobec krajów macierzystych społeczności mniejszościowych, jak i założeń państwowego systemu oświatowego, poza którego strukturami nie mogły funkcjonować. Na ich działalność rzutowały nie tylko ogólnopolskie elementy systemowe, ale także stosunek do poszczególnych mniejszości, a co za tym idzie również do ich szkolnictwa, lokalnych władz i polskiego otoczenia. Miały one wpływ zarówno na warunki materialne, w jakich pracowali nauczyciele i uczniowie szkół mniejszościowych, jak i na liczebność dzieci, które uczęszczały do tych placówek. Wrogie nastawienie do mniejszości oddziaływało też na decyzje rodziców, którzy obawiali się, że posyłanie dzieci do szkół etnicznych spowoduje ostracyzm i niechęć wobec nich.