Demokratyczne procedury oraz instytucje Trzeciej Rzeczypospolitej wrosły już w społeczną tkankę, stały się nie tylko jej naturalnym elementem, lecz także swoistą wartością. Niemniej jednak polski system polityczny nadal podlega modyfikacjom. Proces ten odbywa się zarówno na poziomie samorządu, gdzie wprowadzane są chociażby narzędzia poszerzające pole społecznej partycypacji (np. budżet obywatelski), jak i na poziomie centralnym w postaci tworzenia nowych bądź modyfikowania już istniejących instytucji publicznych. W sposób ciągły następuje zatem modernizacja polskiego ustroju oraz demokracji. Jednym z wymiarów owego „poprawiania” ustroju jest polityczna refleksja na ten temat, jaka pojawia się nieustannie w partiach i środowiskach politycznych. Tematyka ta niejednokrotnie stawała się również elementem politycznych sporów i dyskusji, jej główni uczestnicy formułowali zaś w jej ramach propozycje ustrojowe czy rozwiązania dla umacniania demokracji lub też wreszcie dla funkcjonowania partii politycznych jako kluczowych uczestników życia politycznego.

Dyskusji tych nie zatrzymało także uchwalenie w 1997 roku ustawy zasadniczej, która w kolejnych latach stała się zarówno fundamentem ustroju, jak i punktem odniesienia dla kolejnych propozycji zmian i modernizacji systemu politycznego w Polsce. Uchwalona w 1997 roku konstytucja będzie bowiem stanowiła oś podziału w obrębie polskiej polityki; dla jednych spór o kształt Rzeczypospolitej stanie się sporem o konieczność całościowej zmiany politycznego systemu ze zmianą konstytucji włącznie, dla innych natomiast przedmiotem rozważań będzie jedynie zakres modernizacji istniejącego już układu, dostosowanie procedur demokratycznych do nowych wyzwań i zmieniającego się społeczeństwa. W jednym i drugim przypadku możemy mówić jednak o sporze zarówno o instytucje, jak i o ducha ustroju, o funkcje i zakres zadań państwa itp.

Biorąc pod uwagę szerokie spektrum podjętych rozważań oraz wielowątkowość zawartych w książce analiz, mamy świadomość, że w wielu fragmentach proponowana praca nie rozstrzyga definitywnie podjętego tematu. Niemniej jednak żywimy nadzieję, że do rąk Czytelnika trafia opracowanie, które poszerza wiedzę w naukach o polityce i administracji i stanie się podstawą do dalszych analiz w podjętym zakresie modernizacji polskiego ustroju politycznego i jakości demokracji.