Kryzys 2008 będzie zapewne uważany za ważną cenzurę w procesie przechodzenia od dominacji Zachodu w świecie do świata bardziej zrównoważonego, a w przyszłości być może zdominowanego przez mocarstwa i cywilizacje niezachodnie. Z tego punktu widzenia krach na nowojorskiej giełdzie w „czarny czwartek” 1929 roku oraz następująca po nim długa depresja zastały Zachód w nieporównywalnie bardziej komfortowej sytuacji. Wprawdzie kryzys był głębszy, lecz wtedy Zachód niepodzielnie dominował nad resztą świata.

Kryzys 2008 roku wzmocnił pozycję reszty świata w stosunku do Zachodu. Trzeba przy tym pamiętać, że owa „reszta” jest nadal dość amorficzna. W wyrazistej opozycji do Zachodu mogą stanąć jedynie Chiny i część krajów Azji Wschodniej. Można mieć przy tym wątpliwości, czy „reszta” lub jakaś jej część stanie się nowym strategicznym aktorem na podobieństwo Zachodu w sensie jego spójności i jednorodności. Jednak przyspieszona wydarzeniami 2008 roku zmiana musi wpłynąć na kształt porządku międzynarodowego.

ze Wstępu Romana Kuźniara

W tomie publikują:\nMarcin Florian Gawrycki, Edward Haliżak, Aleksandra Jarczewska, Karina Jędrzejowska, \nWojciech Kostecki, Roman Kuźniar, Marek Madej, Grażyna Michałowska, Witold M. Orłowski, Maciej Raś, Jan Rowiński, Eugeniusz Smolar, Mirosław Sułek, Jakub Zajączkowski, Ryszard Zięba