LITERACKIE OBJAWIENIE – PRAWIE PÓŁ MILIONA SPRZEDANYCH EZGEMPLARZY TRYLOGII W CZECHACH

Ponadczasowa opowieść o polsko-czeskiej historii pogranicza śląskiego

Rok 1894. Śląsk Cieszyński. W karwińskiej kopalni następuje wybuch, w którym ginie 235 mężczyzn. Życie wielu rodzin zmienia się bezpowrotnie, a świat, który znają, znika w jednej chwili. Tylko stary kościół nadal stoi na swoim miejscu, niemy świadek płynącego czasu.

Barbara, Ludwik, Julka, Basia – ich losy splecione są z Karwiną, której kopalnie żywią ich rodziny. Kolejne lata po tragedii to czas, w którym kobiety muszą wziąć los we własne ręce. Walczą o przetrwanie, ale też szukają swojego szczęścia – budują nowe życie pośród gruzów starego porządku.

Sytuacja na Śląsku Cieszyńskim z czasem staje się burzliwa. Polacy i Czesi budzą się w nowym świecie, targanym zmianami i konfliktami. Jak odnajdą się w nim dawni sąsiedzi, pragnący jedynie żyć według zasad, które znali do tej pory? I czy znajdzie się miejsce dla tych, którzy nie godzą się na los zapisany w czarnym kamieniu węgielnym?

Karin Lednickáurodziła się w 1969 roku w Karwinie, dorastała w Hawierzowie, a obecnie mieszka w Ostrawie. Można więc powiedzieć, że całe życie spędziła w regionie, którego historii poświęca swoją twórczość literacką. Zadebiutowała w 2020 roku pierwszą częścią trylogii Šikmý kostel (pol. Krzywy kościół), kolejne części ukazały się w latach 2021 i 2024. W 2022 roku opublikowała dramat dokumentalny Životice: obraz (po)zapomenuté tragedie.

Za swoją twórczość otrzymała wiele nagród – kilkukrotnie jej publikacje otrzymały tytuł Książki Roku; w 2021 roku Instytut Badania Reżimów Totalitarnych uhonorował ją Nagrodą za Wolność, Demokrację i Prawa Człowieka; w 2024 roku prezydent Republiki Czeskiej odznaczył ją Medalem za Zasługi Pierwszego Stopnia.

Poruszająca opowieść o Śląsku Cieszyńskim, o życiu na styku kultur i przemian obyczajowych, ale przede wszystkim o ciężkim doświadczeniu kobiet, na których barkach dosłownie i w przenośni spoczywa troska o przetrwanie rodziny.

Olga Wróbel, „Kurzojady”

Warszawa jest daleko, Praga jest daleko, a Bóg wysoko – tak od zawsze mówiono w Karwinie, mieście, które węgiel stworzył, a potem wymazał z powierzchni ziemi. Karin Lednická przywraca pamięć o nim i ludziach, którzy je tworzyli. Krzywy kościół to opowieść o rewolucji przemysłowej, o kopalniach i o rodzącej się świadomości narodowej Czechów i Polaków oraz o sporze o Zaolzie. Wielką historię Karin Lednická buduje z historii pozornie małych; tych, których badacze zwykle pomijają, z opowieści kobiet – wdów po górnikach – i górniczych sierot. To narracja, której zwykle nie znajdziecie w naukowych opracowaniach i podręcznikach. Prawdziwa kronika powieściowa utraconego miasta. Miasta, z którego do czasów współczesnych pozostał tylko tytułowy krzywy kościół.

Jakub Medek, „Czechostacja”

Krzywy kościół to wzruszająca opowieść o dawnej społeczności Zagłębia Ostrawsko-Karwińskiego, o codziennym życiu górniczych rodzin, a przede wszystkim o przyjaźni oraz solidarności kobiet. Warto sięgnąć po tę książkę, aby dowiedzieć się, jaką rolę w rozwoju górniczych miasteczek odegrały kobiety i dzieci, jaką wartość miała sól, czy kobiety mogły przebywać w szynku, czym była melta, dlaczego należało ścinać kwiaty róż, zanim zamienią się w owoce. Wielu czytelników w trakcie lektury będzie zadawać sobie pytania: Czy pochodzenie determinuje nasze życie? Czy można swój los zmienić na lepszy? Jak przetrwać po tragedii? Polecam.

Wioletta Grzegorzewska