27 maja 1990 roku odbyły się w Polsce pierwsze, demokratyczne wybory do rad gmin. Tym samym rozpoczęła się era praktycznych doświadczeń w realizacji idei samorządu terytorialnego. Doświadczenia te związane były początkowo z gminami, a od 1999 roku także z powiatami i województwami. W ich ramach następowała decentralizacja administracji państwa, a zarazem realizacja nadziei, że będzie ona odgrywać służebną rolę wobec społeczeństwa, które samo wykaże się aktywnością w budowie wspólnot lokalnych i regionalnych. Celem publikacji jest zaprezentowanie i upowszechnienie wyników badań dotyczących szeroko pojętej tematyki samorządowej, również w ujęciu porównawczym. [ze Wstępu]