Publikacja prezentuje Gimnazjum i Liceum Wołyńskie oraz jego najwybitniejszych profesorów i uczniów, m.in. Euzebiusza i Juliusza Słowackich, Antoniego Malczewskiego, Józefa Korzeniowskiego, Joachima Lelewela, Alojzego Felińskiego, Józefa Pitschmana, Aleksandra Mickiewicza i wielu innych. W 2005 roku, 1 października, mija 200 lat od otwarcia w Krzemieńcu przez Tadeusza Czackiego Gimnazjum, którego współtwórcą był Hugo Kołłątaj. Wyniki badań wskazują, że w wieku XIX obok Wilna i Warszawy, Krzemieniec był trzecim ośrodkiem rozwoju oświaty, kultury a zwłaszcza nauk ścisłych. O kulturotwórczej roli tego miasta nie wiedzą dziś jednak ani Ukraińcy, ani Polacy. Grono profesorów UW i PAN w prezentowanych szkicach pragnie utrwalić pamięć dziedzictwa kulturowego Krzemieńca z tamtych lat. Publikacja zawiera bogaty materiał ilustracyjny - 58 zdjęć czarno-białych i 20 barwnych. Część z nich publikowana jest po raz pierwszy. Całości dopełnia aneks pamiętnikarski. Skryť popis