Celem istnienia polskich uniwersytetów publicznych jest przede wszystkim pomnażanie, przechowywanie, przekazywanie wiedzy. Obecnie jednak ścierają się różne idee w zakresie modelu ich funkcjonowania. Pierwsza – stara – odwołująca się do Akademii Platona, zakłada, że zadaniem naukowca jest poszukiwanie prawdy, a wiedza stanowi cel nadrzędny. W czasach nowożytnych nawiązuje do niej koncepcja uniwersytetu humboldtowskiego, w którym badania naukowe traktowane są priorytetowo (w tym systemie na piedestale stawia się wolność i niezależność badań, łączenie badań i dydaktyki). Druga idea – nowa – stawia na pierwszym miejscu rolę kształcenia. Do niej nawiązuje model funkcjonalny – francuski, gdzie myślą przewodnią jest pragmatyzm. Trzecia – koncepcja pośrednia, którą prezentuje model brytyjski, zwany newmanowskim – kładzie nacisk na kształtowanie osobowości i kształcenie umysłu (przede wszystkim edukację elit intelektualnych). Wyklucza ona prowadzenie pracy dydaktycznej i badawczej jednocześnie. Z kolei czwarta – idea uniwersytetu amerykańskiego – łączy badania naukowe i kształcenie. Zasadza się na twierdzeniu, że tylko ci, którzy prowadzą badania naukowe, mogą zapewnić właściwy rozwój młodzieży.

Opis stanowi fragment Wstępu.