Tom II monografii Oświęcimia, obejmujący dzieje miasta, został podzielony na dwie części poświęcone zmianom ustrojowym, rozwojowi przestrzennemu i gospodarczemu oraz życiu religijnemu.
W części I Autorzy omawiają znaczenie nazwy miasta oraz jego dzielnic i ulic, a także prezentują kolejne warianty herbu. Następnie ukazują dzieje Oświęcimia z perspektywy badań archeologicznych i przedstawiają historię miasta od czasów najdawniejszych, uchwytnych w źródłach pisanych, aż po wczesne lata PRL. Zwracają przy tym szczególną uwagę na rozwój zabudowy miejskiej, zajęcia pierwszych mieszkańców, zmiany ustrojowe, udział mieszkańców miasta w ważnych dla kraju wydarzeniach politycznych. Omawiają także klęski żywiołowe, jakie dotykały Oświęcim w ciągu wieków. Odrębny rozdział poświęcono dziejom Żydów oświęcimskich, którzy mieli znaczący wpływ na rozwój miasta.
Część II dotyczy dziejów Kościoła katolickiego w Oświęcimiu. Autorzy opowiadają o lokacjach budynków kościelnych, fundacjach związanych z życiem religijnym, prezentują zakony (dominikanie, salezjanie, serafitki), które w ciągu wieków zadomowiły się w Oświęcimiu, a także znamienite postacie związane ze sferą religijną, które przyczyniły się do rozwoju miasta, takie jak ks. Jan Skarbek czy Michał Ślebarski.