Przez blisko pół wieku po drugiej wojnie światowej komunizm był największym politycznym i intelektualnym wyzwaniem dla cywilizacji zachodniej. Jako Związek Sowiecki z jego polityką ekspansji i jako ideologia, która szerzyła się w krajach demokratycznych, zyskując w niektórych poparcie dużych odłamów elektoratu. Studia i szkice zebrane w tym tomie opisują działania podejmowane przez Związek Sowiecki, jego ekspozytury i jego sojuszników na Zachodzie w celu pozyskania przychylności opinii publicznej, ale skupiają się zwłaszcza na odpowiedziach obozu demokratycznego zarówno na forum międzynarodowym, jak w przypadku polskiej emigracji politycznej. Sporo miejsca zajmują analizy PRL i PZPR, ale w centrum uwagi jest Instytut Literacki Jerzego Giedroycia i jego miesięcznik Kultura. Ostatnia część tomu przynosi miniatury socjologiczno-historyczne z okresu transformacji ustrojowej.

GRAŻYNA POMIAN (19342019) była socjologiem i historykiem, współpracownicą Instytutu Literackiego i Kultury. Wydała m.in. zbiór reportaży z Polski czasów Solidarności (1982) oraz protokoły tzw. Komisji Grabskiego, tajne dokumenty PZPR (1986). Była autorką antologii Wizja Polski na łamach Kultury 19471976 (1999). Pośmiertnie ukazała się Jej książka Bierut i jego partia (2023).