Oddajemy do rąk czytelników, zainteresowanych problematyką językoznawczą, piąty tom wydawanej cyklicznie monografii wieloautorskiej Jednostki języka w systemie i w tekście, w której lingwiści krajowych i zagranicznych ośrodków naukowych prezentują wyniki badań dotyczące z jednej strony zjawisk historycznych, z drugiej zaś stanu współczesnych języków słowiańskich i niesłowiańskich

(niemieckiego, ormiańskiego). Wzorem lat ubiegłych składające się na monografię artykuły charakteryzują się dużą różnorodnością tematyczną i metodolo- giczną. Oprócz analiz czerpiących z tradycji strukturalistycznej zaprezentowano również takie, w których zjawiska językowe zostały opisane z perspektywy socjolingwistycznej, kognitywistycznej czy mediolingwistycznej.

Główny przedmiot zainteresowania autorów stanowi opis jednostek języka polskiego, rosyjskiego, czeskiego, słowackiego, niemieckiego i ormiańskiego. Poruszane w poszczególnych rozdziałach zagadnienia rozpatrywane są w planie jednego języka oraz w ujęciu konfrontatywnym (polsko-rosyjskim, polsko-słowackim, czesko-rosyjskim). Jednostki językowe badane są i opisywane nie tylko jako elementy systemu, lecz także jako komponenty zróżnicowanych gatunkowo tekstów dawnych i współczesnych, w tym tekstów specjalistycznych.

W większości opracowań na plan pierwszy wysuwają się kwestie związane z obecnym stanem opisywanych języków, relacje między językami, związki języka z myśleniem i zachowaniem człowieka, szeroko rozumianą kulturą oraz zmieniającą się rzeczywistością pozajęzykową. Prezentowane badania kontrastywne pozwalają dostrzec nowe zjawiska, które wymagają uwzględnienia i opisu w powstających słownikach jednojęzycznych czy przekładowych oraz określić tendencje rozwojowe poszczególnych języków. Mogą również one stanowić inspirujący materiał dla osób zajmujących się przekładem oraz nauczaniem języków obcych.