Zbiór opowiadań Elizy Orzeszkowej, zawierający osiem nowel: Oni, Oficer, Hekuba, Bóg wie kto, Gloria victis, Dziwna historia, Śmierć domu i Panna Róża.
Pierwsze wydanie z 1910 roku zawierało tylko pięć pierwszych tytułów.
Wszystkie utwory odnoszą się do wydarzeń roku 1863 powstania styczniowego. Orzeszkowa ukazuje w nich nie suche fakty historyczne, ale emocjonalną relację, bogatą w opisy zarówno bohaterstwa, jak i cierpienia.
To także głęboka refleksja autorki nad sensem wojny, walki i śmierci na polu bitwy.
Skryť popis