Na początku XX w. w Kościele katolickim pojawiły się na temat Marcina Lutra opracowania dwóch uczonych, należących do tego samego pokolenia: dominikanina Heinricha Denifle (1844-1905) oraz jezuity Hartmanna Grisara (1845-1932). Pierwszy z nich skupił się na moralności chrześcijańskiej, a drugi na historii i psychologii Lutra. W rzeczywistości oba dzieła doskonale wzajemnie się uzupełniają. Hartmann Grisar starał się zachować obiektywność w badaniach, ale jednocześnie nie pomijał żadnych źródeł. Ukazywał jak najwięcej cech pozytywnych Marcina Lutra, a jednocześnie nie pomijał tematów drażliwych i wypowiedzi wulgarnych. Dzięki temu potrafił obalić wiele legend, które istniały po stronie protestanckiej i katolickiej. Ocena postaci Marcina Lutra jest u niego nie mniej krytyczna niż u Heinricha Denifle'a, chociaż czasami wynika z innych podstaw. SPIS TREŚCI Bibliografia Wprowadzenie Tom I. Droga do apostazji (1483-1530) Rozdział I. Przebieg studiów i pierwsze lata w klasztorze Rozdział II. Zapowiedź zmian Rozdział III. Punkt startowy Rozdział IV. "Jestem ze szkoły Ockhama" Rozdział V. Rafy fałszywej mistyki Rozdział VI. Przemiana z 1515 w świetle komentarza do Listu do Rzymian Rozdział VII. Pewne osobliwości odnośnie zewnętrznych okoliczności i życia wewnętrznego Lutra w czasie kryzysu Rozdział VIII. Komentarz do Listu do Galatów. Pierwsze dysputy i sukcesy Rozdział IX. Tezy o odpuście z 1517 i ich następstwa Rozdział X. Postępy Lutra w nowym nauczaniu Rozdział XI. Początek wielkiej apostazji Rozdział XII. Ekskomunika i banicja. Chrzest duchowy w Wartburgu Rozdział XIII. Powstanie kościołów reformowanych Rozdział XIV. Od wojny chłopskiej do sejmu w Augsburgu (1525-1530) KOMENTARZ 1. Wstęp 2. Hartmann Grisar (1845-1932) 3. Kościół pod koniec średniowiecza 4. Życie Marcina Lutra do 1530 5. Rozwój doktryn Marcina Lutra 6. Wybrane zagadnienia 6.1. Sposób postępowania Marcina Lutra 6.2. Mowa nienawiści Marcina Lutra 6.3. Stosunek Marcina Lutra do Pisma Świętego 6.4. Stosunek Marcina Lutra do Mszy Świętej 6.5. Stosunek Marcina Lutra do władz świeckich 6.6. Legendy o Marcinie Lutrze 6.7. Protestanci a doktryny Marcina Lutra 6.8. Różne ciekawostki 7. Aktualność dzieła Hartmanna Grisara Skryť popis